EKONOMİ ÜZERİNE
Ekonomi, kıt kaynakları sosuz istekler karşısında verimli olarak dağıtabilme bilimidir. Verimlilik bir rasyodur. Mantık da rasyo kökünden gelir. Yani mantıklı insan rasyoneldir. Sonsuz istekler ise içgüdü ve duygularımızın dürtüleridir.
Quantum Bellek adlı kitabında Donah Zohar, aslında mantıklı eylemlerde bulunmadığımızdan, yaptıklarımız için mantık yarattığımızdan bahsediyor.
Demek ki biz sonsuz isteklerimiz için ortaya koyduğumuz davranışları rasyonel hale getirmeye çalışmıyoruz, ama yaptıklarımıza rasyonel diyoruz.
Demek ki ekonomi bilimi, insan faktörü işin içine girdiği için, tam tersine işliyor.
İşte bu nedenledir ki ekonomi uzmanları:
Aynı konuda taban tabana zıt öngörülerde bulunurlar.
Olaylar sonuçlandıktan sonra, resmin, bütününü değil de, işlerine gelen parçasını göstererek, doğru öngörülerde bulunduklarını anlatırlar. Başka bir değişle Eylemlerini yorumlarken rasyonalizasyon yaparlar. Yani önce yaparlar sonra mantığını üretirler.
Biz de rasyonal olmayan bir denizin dalgaları içersinde sürüklenir dururuz. Buna ekonominin iniş çıkış dönemleri deriz, vesaire. Yaptığımız en rasyonel iş kaynaklar iyice kıtlaştığında savaş çıkartmaktır!
Belki de yapabileceğimiz en rasyonel eylem Konfiçyus’un dediği gibi bu rasyonel olmayan dalgalar yönünde yüzerek, denize karşı çıkmamak olacaktır. Yalnız denizin ne zaman hangi yöne doğru aktığını nasıl bileceğiz?
Bilmiyorsanız ekonomi bilimine bakın o size yol gösterecektir!
Not: Buna genelde kısır döngü diyorlar.
Orhan Tuncay
orhantuncay@mynet.com