MUHASEBE SİSTEMLERİ

Günümüzde bir firmanın devamlılığını sağlayabilmesi değer yaratması ile bağımlıdır. Firma değer yaratımını, faaliyetlerinin mal ve hizmetlerin üretimine ve bunların kullanımına yaptığı katkı ile sağlar. Firmanın faaliyetlerinin ana nedeni, firmanın değer zincirini  oluşturabilmektir.

Firmanın değer zincirini yaratan faaliyet ve fonksiyonlar aşağıdaki gibidir:

- Araştırma/Geliştirme : Yeni mamul ve hizmetlerle ilgili fikir üretimi ve deneyler. 

- Mamul ve Hizmetlerin Dizaynı: mamul ve hizmetlerle ilgili detaylı  planlama ve yapılandırma. 

- İmalat : Mamul imali ve hizmet yaratma amacı ile firma varlıklarını koordine bir biçimde kullanma.

- Kişi ve grupları bilgilendirerek firma mal ve hizmetlerinin değerini kabul ettirme ve bunları satın alma isteği yaratma.

- Dağıtım : Mal ve Hizmetleri müşteriye ulaştırma. 

- Müşteri Hizmetleri : Mal ve hizmeti kullanan müşteriye bunlar için müşterinin gerek duyduğu hizmetleri  sağlama ve ulaştırma

- Finans : Firmanın gereken varlıkları elde etmesini sağlıyacak parasal gücü  oluşturma.

Muhasebe sistemleri bir firmada beş ana konuda bilgi oluşturmaya çalışır:

1.      Uzun  vadeli planların hazırlanması ve bunlarla ilgili stratejilerin geliştirilmesi için,

2.      Firma kaynaklarınn dağılımı ile ilgili kararlar için,

3.      Faaliyetlerle ilgili maliyet planlaması ve kontrolu için,

4.      Performans ölçümü ve değerlendirilmesi için,

5.      Kanunen gerekli finansal bilgilerin oluşturulması ve raporlanması için.

Muhasebe sistemleri ilgili alanları açısından, hem firma içindekiler hem de dışındakiler için bilgi üretme sorumluluğunu taşır. Muhasebe sistemleri genellikle yönetim(maliyet) ve finansal muhasebe olarak ikiye ayrılmıştır. 

Yönetim muhasebesi, firma yöneticilerinin, firmanın esas amaçlarını gerçekleştirebilmek için gerek duyduğu finansal bilgileri üretmek ve raporlamak yükümlülüğünü taşır. Bu nedenle, yukarıda belirtilen konuların ilk dördü ile doğrudan ilgilidir. Maliyet muhasebesi, yönetim muhasebesinin en önemli bölümünü oluşturur. Maliyet muhasebesi, firmanın kaynaklarının sağlanması ve kulanılması ile ilgili bilgileri yansıtır. Bu açıdan, hem yönetim hem de finansal muhasebe için bilgi üretir. Yönetim ve maliyet muhasebesi, değer zincirini oluşturan tüm fonksiyonların  yönetim ve koordinasyonunda yöneticilere bilgi sağlar. 

Finansal muhasebe ise, genel kabul görmüş muhasebe prensiplerinin raporlama yükümlülüğünü taşır. Bu nedenle, yukarıda belirtilen konuların beşincisi ile ilgilidir.

Finansal muhasebeler yaptığı ölçümler ve raporlamalar için genel kabul görmüş muhasebe prensiplerini kulanmak zorundadır. Buna karşılık,yönetim ve maliyet muhasebesi çoklukla firma içine yönelik olduğundan, genel kabul görmüş prensiplerle sınırlanmak zorunda değildir.

Derleyen: Memet Özkan

memeto@hotmail.com

Yararlanılan kaynak:  

Prof. Dr. Noyan Arsan, West Georgia Üniversitesi, eğitim notları