“SAP” ÜRETİM MODÜLÜ UYARLAMA YETENEKLERİ
Aşağıdaki yazıda ERP (enterprise resources planning-kurumsal kaynak planlama) sistemlerinin liderlerinden SAP’nin 3.0 versiyonundaki üretim modülü (PP) yeteneklerinin bir kısmı anlatılmıştır. Böylece hem ERP sistemlerinin konfigürasyon yeteneklerinin boyutuna, hem de ERP sistemlerinin lojistik bilgi sistemlerine nasıl ve ne ölçüde destek olabileceğine bir örnek verilmek istenmiştir. Öte yandan bu yazı kısa bir SAP (üretim modülü) incelemesi olarak ta ele anılabilir.
001. ÜRETİM YERİ
Üretim yeri, altındaki bütün malzemelerin tek bir değere (fiyat), ancak değişik lokasyonlarda farklı miktarlara (stok) sahip olduğu ve üretimin gerçekleştirildiği yerdir. Üretim yerinde “batch” kullanımında, fiyat birden fazla olabilmektedir.
Örnek :
9001 X firması üretim yeri
9002 Y firması üretim yeri
……
Uygulamaların çoğu, üretim yerine bağlı olarak çalışır (malzemeler, ürün ağaçları, ihtiyaçlar, satınalma ve üretim siparişlerinin tanımlanmaları, stok hareketlerinin yapılması, mrp’nin çalıştırılması, vd.).
Üretim yerine ait bir çok alt parametre tanımlanabilir:
Bir üretim yeri ana kaydına , kullanıcı tarafından önceden tanımlanmış ülke ve fabrika takvimi atanabilir.
Bir üretim yerine birden fazla planlama takvimi tanımlanabilir.
Bir mali şirket koduna, birden fazla üretim yeri tayin edilebilir.
Örnek :
1. 2009 kodlu mali şirket
1.1. 9001 kodlu üretim yeri
1.2. 9002 kodlu üretim yeri
Bir üretim yerine, birden fazla satış organizasyonu (SO) ve dağıtım kanalı (DK) tayin edilebilir.
Örnek :
1.9001 üretim yeri
1.1.SO:Direk ihracat
1.1.1.DK:Mamul
1.1.2.DK:Malzeme
1.2.SO:Yurtiçi satış
Bir üretim yerine, birden fazla sevkiyat noktası (SN) tayin edilebilir.
Örnek :
1. 9001 üretim yeri
1.1. SN:İzmir bölge
1.2. SN:İstanbul bölge
Bir üretim yerine, birden fazla satınalma organizasyonu tayin edilebilir.
Örnek :
1. 9001 üretim yeri
1.1. Lokal satınalma
1.2. Merkezi satınalma
Bir üretim yerine, birden fazla depo yeri tayin edilebilir.
Örnek :
1. 9001 üretim yeri
1.1. Ana depo
1.2. Numune depo
Bir üretim yerine ait değişik sevkiyat noktalarına (SN), birden fazla çekme depo yeri (DY) tayin edilebilir.
Örnek :
1.9001 üretim yeri
1.1.SN:İzmir Bölge
1.1.1. DY:Ana depo
1.1.2. DY:Numune depo
1.2.SN:İstanbul bölge
Üretim yerlerine dahili mahsuplaştırma satış organizasyonları tayin edilebilir.
Üretim yerleri için ayrı ayrı;
.mrp sonucu oluşan farklı belge tiplerine (planlı sip, satınalma talepleri, rezervasyonlar, vd.) ait farklı numara aralıkları,
.karşılanamayan siparişlerin güncellenmesi için kontrol kuralları,
.mip sorumluları ve eksik malzeme mip sorumluları ve özellikleri,
.özel tedarik türleri (konsinye, fason üretim, başka üretim yerinden stok nakli, fantom vd.),
.gün olarak tampon zamanlar (açılış süresi, üretim öncesi tampon zaman, emniyet süresi, onay süresi),
.planlı siparişlerin hangi tipteki (rework, hurda, numune, üretim vd.) üretim ve proses siparişlerine dönüştürülebileceği,
.ikincil ihtiyaçlardaki kullanılabilirlik kontrolu (münferit ihtiyaç, gün başına toplam ihtiyaç, batch vd.),
.ürün ağacı türleri ve açılış öncelikleri (önce üretim üa, yoksa satış üa vd.),
.ürün ağacının açılımda dikkate alması istenen değer (planlanan başlama tarihi, planlanan bitiş tarih, vd),
.üretim yerindeki planlı sipariş türleri (müşteri siparişi, depo siparişi, vd) için ayrıntılı zamanlama parametreleri,
.dışarıdan tedarik bilgileri (satınalma talebinin satınalma siparişine çevrilme süresi vd.),
.planlama ve yeniden zamanlama süreleri,
.mrp hesaplamasında kullanılabilir stok türleri (nakil ya da bloke),
belirlenebilir.
Mip listelerindeki stok yeterliliğinin hesaplanması amacıyla, üretim yerleri bazında, sistemde önceden tanımlanmış olan stok yeterliliği öğeleri seçilebilir ya da seçim dışı bırakılabilir (Bkz. Madde 006:Stok Yeterlilik Hesaplaması )
Üretim yerlerine ait farklı mip grupları tanımlanabilir (Bkz. Madde 002:Mip Grupları).
Üretim yeri ve mip grubu bazında, malzeme türü tayini yapılabilir (Örnek : hurda malzeme türü, 9001 üretim yeri 0002 iç piyasa mip grubuna atanabilir).
Bir üretim yeri bazında mrp çalıştırılabilir ya da çalıştırılması engellenebilir.
Üretim yerlerine ait depo yerlerinde, ayrı ayrı mrp’nin çalışıp çalışmayacağı girilebilir (Örnek: 9001 üretim yerine ait 02 arge depo yerinde mrp çalışmayacaktır).
Üretim yeri düzeyinde satıcı listesi kullanılıp, kullanılmayacağı belirlenebilir.
Üretim yeri bazında düzenli satıcının dikkate alınıp, alınmayacağı belirlenebilir.
Üretim yerine teslimat bölgeleri tayin edilebilir.
Üretim yerlerine satınalma vergi göstergeleri tayin edilebilir.
Üretim yeri bazında depo yerleri otomatik yaratılabilir.
Üretim yeri bazında negatif stok izinleri verilebilir.
Üretim yeri ve malzeme türü bazında ihtiyaçların kullanılabilirliği (münferit ihtiyaç, gün başına toplam ihtiyaç, batch vd.) tayini yapılabilir.
Üretim yeri bazında dinamik (sistem tarafından hesaplanan) emniyet stoğu profili tanımlanabilir. Bu profil ilgili malzemeye tanıtılarak, örneğin A sınıfı bir malzemenin x günlük hedeflenen bir emniyet stoğuna sahip olması sağlanabilir.
Stok yeterliliği hesaplanırken dikkate alınması için, üretim yeri bazında sabit ögeler (üretim siparişi, sas/teslimat bildirimi, qm kontrol partisi, sabit satınalma talebi, sabit planlı sipariş, giriş rezervasyonları) seçilebilir.
Üretim yeri bazında, ürün ağacı türleri ve açılış öncelikleri (önce üretim üa, yoksa satış üa, vd.) belirlenebilir.
Üretim yeri bazında, ürün ağacının açılımda dikkate alınması istenen değer (planlanan başlama tarihi, planlanan bitiş tarih, vd) belirlenebilir.
Üretim yeri bazında iş yeri sorumlusu tanımlanabilir.
Üretim yeri bazında üretim tedarik alanı (manuel dizgi tedarik alanı, montaj tedarik alanı vd.) tanımlanabilir. Üretim yeri-işyeri-üretim tedarik alanı ilişkisi sayesinde o işyerine ait malzeme çekişleri yapılabilir.
Üretim yeri bazında iş planı sorumlusu tanımlanabilir.
Üretim yeri ve sipariş türleri (üretim için, kanban için, numune için, rework için, vd.) bazında, “ürün ağacı uygulama” kuralı (BEST, PP01, SD01 vd.- Bkz. Madde 015:Ürün Ağaçları) tanımlanabilir.
Önceden tanımlanmış olan üretim siparişi türleri (üretim için, kanban için, numune için, rework için, vd.), üretim yerlerine atanarak, üretim yerleri bazında değişik özelliklere (iş planı uygulamaları, otomatik işlem numaralama artışı, üa uygulaması, dağıtım kuralı, maliyet muhasebesi bilgileri, mal hareketlerine ilişkin dokümantasyon bilgileri, vd.) sahip olabilirler.
Üretim yeri ve siparişler (planlı sipariş, üretim siparişi, sop siparişi) bazında, kapasite ihtiyaçları ve ayrıntılı terminleme bilgileri girilebilir.
Üretim yeri ve üretim sipariş türleri (üretim için, kanban için, numune için, rework için, vd.) bazında ayrıntılı terminleme yapılabilir.
Üretim yeri ve üretim sipariş türleri (üretim için, kanban için, numune için, rework için, vd.) bazında, teyit özellikleri (kısmi/son teyit göstergeleri, teyit denetimi fonksiyonları, verilerin önerilmesi, teyit edilen verilerin gösterilmesi, teyit edilecek verilerin gösterilmesi, vd.) tanımlanabilir.
Üretim yeri bazında, teyitlerdeki sapma nedenleri tanımlanabilir (kullanım hatası, malzeme hatası vd.).
Üretim yeri bazında “üretim yöneltim profili” tanımlanabilir. Bu profil üretim siparişi ana verilerine tayin edilerek, üretim siparişlerinin açılış sırasında onayı, kullanılabilir kısmi miktar teyidi, kullanılabilir kapasitenin teyid edilmesi vd. standart özellikler, üretim siparişlerine kazandırılabilir.
Üretim yeri bazında tanımlanan “üretim yöneltim profili”, “üretim yöneltim sorumlusu”na bağlanabilir. “Üretim yöneltim sorumlusu” da, malzeme ana verileri “iş planlaması” görünümüne bağlanarak, malzemeye tanıtılır.
Tanımlama ve tayin işlemlerinin çoğu, mevcuttan kopyalama yoluyla hızlı ve doğru bir şekilde yapılabilir.
002. MİP GRUPLARI
Bir üretim yerine birden fazla ve değişik niteliklere sahip mip grupları bağlanabilir. Bu mip grupları malzemelere tanıtılarak, malzemelerin ait oldukları mip grubunun özelliklerine göre davranması sağlanır.
Örnek :
Malzeme : X
Üretim yeri : 9001
Mip grubu : 001 İç Piyasa planlama grubu.
ya da,
Malzeme : Y
Üretim yeri : 9001
Mip grubu : 002 Dış Piyasa planlama grubu.
Mip gruplarına, aşağıdaki özellikler ayrı ayrı tanımlanabilir:
Planlama stratejileri:
Mevcutta tanımlı ya da yeni tanımlanacak olan planlama stratejileridir. Örneğin; depoya üretim stratejisi, son montaj ile ön planlama stratejisi, ön planlama malzemesi ile ön planlama stratejisi, vd. (Bir planlama stratejisini, ön planlama ihtiyaç türü ve müşteri ihtiyacı türü belirler.)
Mahsuplaştırma/uyumlama:
Mahsuplaştırmanın ileriye-geriye ve kaçar günlük periyodlarla olacağı tanımlanır.
Dışarıdan tedarikte terminleme:
Terminlemenin bilgi kaydı ya da sözleşmeye göre, yapılıp yapılmayacağı belirlenir.
Süreler:
Yeniden zamanlama, planlama ve sabitleme süreleri ayrı ayrı girilebilir.
Dönüştürme:
Planlı siparişlerin, hangi türdeki üretim ve proses (rework, hurda, numune, üretim vd.) siparişlerine dönüştürülebileceği belirlenir.
Planlama çalıştırması:
Azami planlama (gün) aralığı, emniyet stoğu, doğrudan tedariğin yapılıp yapılmayacağı, satınalma talepleri, mip listeleri ve teslimat planı terminlerinin yaratılıp yaratılmayacağı, teslimat planı terminlerinde miktar sabitleme kuralı belirlenir.
Kullanılabilirlik kontrolu:
İkincil ihtiyaçlardaki kullanılabilirlik kontrolu (münferit ihtiyaç, gün başına toplam ihtiyaç, batch vd.) belirlenir.
Seri üretimdeki kullanılacak ayrı depo yerinin belirlenmesi.
Program planlamasında dönem bölümleme:
Plan miktarlarının dağıtımı için ilgili dönemlerin (günlük, haftalık, aylık) periyodları belirlenir.
003. MİP SORUMLULARI
Üretim yeri bazında tanımlanan mip sorumluları, malzemelerin ait oldukları plancılardır. Mip sorumluları malzemelere tanıtılırlar. Mip listeleri toplu görüntülerinde, güncel ihtiyaç ve stok listelerine genel bakış listelerinde mip sorumlularına göre seçimler yapılabilir. Böylece bir mip sorumlusuna (plancı) ait tüm malzemeler değerlendirilebilir.
Örnek:
Malzeme : X
Üretim yeri : 9001
Mip sorumlusu : 001 (Ürünler)
ya da,
Malzeme : Y
Üretim yeri : 9001
Mip sorumlusu : 002 (Hammaddeler)
Ayrıca;
Eksik malzemeler için üretim yeri bazında mip sorumluları tanımlanabilir.
004. MALZEME TÜRLERİ
Malzeme türü, malzeme yaratılırken girilmesi gereken zorunlu bir sahadır. Malzemenin temel özelliklerinden biri olan malzeme türü için, sistemdeki mevcut tanımlamalar kullanılabileceği gibi, yeni türler de yaratılabilir. Tanımlama işlemleri, mevcuttan kopyalama yoluyla da, hızlı ve doğru bir şekilde yapılabilir.
Örnek :
Malzeme : X
Malzeme türü : FERT Mamul
ya da,
Malzeme : X
Malzeme türü : HALB Yarı mamul
Malzeme türüne ait temel özellikler aşağıdaki gibidir:
Dahili ve/veya harici satınalma siparişlerine izin verilip verilmeyeceği belirlenir.
Satış dokümanlarının işlenmesi amacıyla kalem tipi grupları belirlenir.
Sistem dışı numaralandırma yapılıp, yapılmayacağı belirlenir.
Malzemenin maliyetlendirmesinin, ürün maliyet hesaplaması içinde yapılıp yapılmayacağı belirlenir.
Malzemenin yaratılırken, girilmesi gereken bilgilerinin (muhasebe, sınıflandırma, mip, maliyet hesaplaması, satınalma, temel veriler, depo yönetimi, satış ve dağıtım vd..) hangileri olduğu belirlenir.
Miktar/değer güncellemesinin değerleme birimlerinde yapılıp yapılmayacağı belirlenir (Örnek: 9001 değerleme biriminde miktar ve değer güncellemesi yapılacaktır).
Fiyat yöneltimi (standart fiyat, kayar ortalama fiyat) belirlenir.
Hesap tayinleri için, değerleme sınıflarına türler tayin edilir (Örnek: hammadde türü, hammadde değerleme sınıfına; yedek parça türü, yedek parça değerleme sınıfına tayin edilir.)
Ayrıca;
Malzeme türleri, üretim yeri ve mip gruplarına tayin edilebilirler (Örnek: hurda malzeme türü, 9001 üretim yeri 0002 iç piyasa mip grubuna tayin edilebilir).
Malzeme türleri, ilgili oldukları iş planı türlerine tayin edilebilirler (Örnek: hammadde türü standart plana; yarımamul türü normal iş planına tayin edilebilir).
Kullanıcı tarafından yaratılabilen kullanılabilirlik kontrolleri (münferit ihtiyaç, gün başına toplam ihtiyaç, batch vd.), belli üretim yerlerindeki belli malzeme türlerine tanımlanabilirler.
Ürün ağacı kullanımının, hangi malzeme türlerinde ve geçerli olup, olmadığı belirtilebilir.
Örnek:
Ürün ağacı kullanım : U (Üretim üa)
Malzeme türü : 0010 (Mamul)
Geçerli (+,-) : +
Hangi iş planlarında, hangi malzeme türlerinin geçerli olacağı belirtilebilir.
Örnek:
İş planı : N (normal iş planı)
Malzeme türü : 0010 (Mamul)
005. MAL GRUPLARI
Malzeme ana verilerinde bilgi amaçlı bir saha olarak, malzemenin ait olduğu mal grupları tanımlanabilir. Böylece değişik raporlamalar için bir alt yapı oluşturulmuş olur.
Örnek:
Malzeme : X
Mal grubu : 5111 (Metal hammadde)
ya da,
Malzeme : Y
Mal grubu : 5112 (Kimyasal sıvı)
006. STOK YETERLİLİK HESAPLAMASI
Kullanıcı, değerlendirme (mip) listelerindeki stok yeterliliğinin hesaplanmasında ele alınan sabit ögeleri istediği zaman seçer ya da seçim dışı bırakabilir. Bu ögeler üretim yeri bazındadırlar. Örneğin kullanıcı, stok yeterliliği hesaplamasında sabit satınalma taleplerinin hesaba katılmamasını, ancak giriş rezervasyonlarının dikkate alınmasını isteyebilir.
Stok yeterliliği hesaplanırken sistemin sunduğu seçenekler aşağıdaki gibidir:
.Üretim/proses tipi üretim siparişi
.Sas/teslimat bildirimi/teslimat planı terminleri
.QM Kontrol partisi seçimi
.Sabit satınalma talebi seçimi
.Sabit planlı siparişler
.Giriş rezervasyonları
007. MİP KARAKTERİSTİKLERİ
Mip karakteristikleri, malzemeye ait planlama özelliklerini belirlemek için kullanılır.
Mip karakteristikleri tanımlandıktan sonra, malzemelere tanıtılarak, o malzemelerin ait oldukları mip karakteristiklerinin özelliklerine göre davranması sağlanır.
Örnek:
Malzeme : X
Üretim yeri : 9001
Mip karakteristiği : PD (Plana dayalı MİP)
MİP karakteristiklerinde tanımlanan özellikler aşağıdaki gibidir:
Mip yöntemi:
Ana üretim programı, yeniden sipariş seviyesi planlaması, plan temelinde malzeme ihtiyaç planlaması, mip yok vd. özellikler tanımlanabilir.
Yöneltim parametreleri:
Sabitlemenin yapılıp, yapılmayacağı; yapılacak ise otomatik-manuel vd. özellikleri, sabitlenmiş planlı siparişlerin silinip, silinmeyeceği; malzemeye ait düzenli planlamanın yapılıp, yapılmayacağı belirlenir.
Mip için tahmin kullanımı:
Tahmin, tüketim ve mip tahmin göstergeleri, emniyet stoğu ve yeniden sipariş seviyesinin otomatik olarak hesaplanıp, hesaplanmayacağı belirlenir.
Ek yöneltim parametreleri:
Güncel ihtiyaç/stok (mrp) listelerinde ayrıntılı başlık tuşu ile ekrana gelen bilgiler kullanıcı tarafından değiştirilerek, istenen sayıda artırılıp, azaltılabilir. REF: 014.Ekran düzenlemeleri-2.maddede bahsedilen bu ekran formatları mip karakteristikleri içerisine tayin edilerek, malzemenin mip listesi çalıştırıldığı zaman, o malzemeye ve karakteristiğine ait istenen bilgiler ekrana gelir.
008. PARTİ BÜYÜKLÜĞÜ BELİRLEME YÖNTEMİ
Parti büyüklüğü belirleme yöntemiyle, mip çalışması sonucunda ortaya çıkan ihtiyaçların hangi kriterler sonucunda hangi parti büyüklüklerine sahip olacağı
belirlenir. Mip parti büyüklüğü tanımlandıktan sonra malzemelere tanıtılarak, o malzemelerin ait oldukları parti büyüklüğü özelliklerine göre mip sonucu sipariş çıkarması sağlanır.
Mip parti büyüklüğü; x günlük/haftalık/aylık ihtiyaçların toplamı, ihtiyaca göre statik parti büyüklüğü, sabit parti büyüklüğü, azami stok düzeyine kadar ikmal, dinamik plan hesaplaması vd. özelliklere göre tanımlanabilir.
Örnek:
Malzeme : X
Üretim yeri : 9001
Mip parti büyüklüğü : 10 (10 günlük ihtiyacın toplamı)
ya da,
Malzeme : Y
Üretim yeri : 9001
Mip parti büyüklüğü : 20 (20 günlük ihtiyacın toplamı)
ABC analizi mantığından hareketle verilen yukarıdaki örneklerde, X (A grubu) malzemesinin 10 günlük ihtiyaçları, Y (B grubu) malzemesinin 20 günlük ihtiyaçları toplanarak sipariş açılacaktır. Diğer bir deyişle X malzemesine 10 günde bir, Y malzemesine 20 günde bir sipariş açılacaktır.
009. FARKLI İHTİYAÇ PLANLARI
İhtiyaç planlarının girildiği program planlamasında kullanılmak üzere versiyon numarası yaratma özelliği vardır. Değişik versiyon numaraları ile ihtiyaç planları sınıflandırılabilir, ve farklı ihtiyaçlar farklı versiyon numaralarına göre, sisteme ayrı ayrı girilebilirler.
Örnek:
Malzeme :X
Üretim yeri :9001
Versiyon :70 Dış piyasa şirketi ihtiyaç planı
İhtiyaç tarih ve miktarları :…
ya da,
Malzeme :Y
Üretim yeri :9001
Versiyon :71 İç piyasa şirketi ihtiyaç planı
İhtiyaç tarih ve miktarları :…
010. ESNEK PLANLAMADA BİLGİ YAPISI
Uzun dönemli planlama kapsamında kullanılacak esnek planlama verilerinin girileceği veri tabanı, kullanıcı tarafından istenilen hiyerarşi ve veri sahalarıyla oluşturularak, şirkete özgü bir şekilde (formatta), ve birden fazla sayıda yaratılabilir. Bu amaçla sistemde yaratılmış olan çok sayıda karakteristik ve gösterge olanakları mevcuttur. Şirket bu karakteristik ve göstergelerin içerisinden istediklerini seçerek, gereksinim duyduğu yapıyı oluşturup, esnek planlama verilerini bu yapıya girebilir.
Örnek:
1.Uyarlamalarda oluşturulan yapı aşağıdaki gibidir:
Bilgi yapısı :S817 Dış piyasa şirketi bilgi yapısı
KARAKTERİSTİKLER GÖSTERGE
1.Müşteri grubu Satışlar
2.Üretim yeri
3.Malzeme
2.Operatörün önüne gelen veri giriş ekranı aşağıdaki gibidir:
Bilgi yapısı :S817 Dış piyasa şirketi bilgi yapısı
Müşteri grubu :A
Üretim yeri :9001
Versiyon :A00 (Etkin versiyon)
Satışlar 01.AY 02.AY 03.AY …
———- ——- ——- ——-
Malzeme M1 100 110 100 …
Malzeme M2 200 200 200 …
Malzeme M3 500 500 500 …
Sonuçta;
Yukarıdaki hiyerarşiye uygun bir şekilde bir müşteri grubuna (1) birden fazla üretim yeri (2) ve malzeme (3) eşleştirilebilir, ve öngörülen satış miktarları (forecasts), bu formata uygun olarak sisteme girilir. Buradaki tüm karakteristik ve göstergeler, ve birbirleriyle bağlanma şekilleri parametriktir. Daha farklı formatlarda, örneğin S819 İç piyasa şirketi bilgi yapısı da oluşturulabilir.
Ayrıca;
Gösterge altındaki satışlar kısmında belirtilen rakamların hangi periyodlarda (günlük, haftalık, aylık) girilebileceği, girilecek ölçü birimleri, 0 rakamlarının da hesaplamaya alınıp alınmayacağı, kapasite planlaması yapılıp yapılmayacağı gibi diğer kurallar da düzenlenebilir.
Esnek planlamada oluşturulan veriler, mrp’nin göreceği alan olan program planlamasına aktarılmak istendiği zaman aktarım profilleri kullanılır. Bu profillerde stratejiler, aktarma zaman aralıkları, ihtiyaç türleri, versiyonlar gibi kurallar da ayrıca düzenlenebilir.
011.MALZEME
MALZEME NUMARASI ÖZELLİKLERİ
Malzeme numaraları ile ilgili olarak değişik biçem (format) özellikleri kullanıcı tarafından tanımlanabilir.
Malzemenin tanımlanabilir biçem (format) özellikleri aşağıdaki gibidir:
Malzeme numara (dijit) uzunluğu tanımlanabilir.
Malzemenin sola ya da sağa yanaşık olarak görüntülenme özelliği tanımlanabilir.
Malzeme koduna sağa doğru sıfır görüntüleme (öndeki sıfırlar) yeteneği kazandırılabilir.
Malzemenin numaraları (dijitleri) arasında görüntülenmek istenen özel karakterler için şablonlama yeteneği kullanılabilir.
MALZEME DURUMU
Malzemenin, malzeme yönetimi ve pp görünümlerindeki durumu (01-kaynak onaysız, 02-satınalma onaysız, 03-maliyetlendirme bloke, 04-genel olarak onaylı gibi) belli kurallar çerçevesinde belirtmek amacıyla kullanıcı tarafından tanımlanabilir. Bu uyarı mekanizması ile tüm kullanıcılar malzemenin (özellikle yeni malzemenin), hangi onay aşamasında olduğunu görebilirler.
Örnek:
Malzeme : X
Üretim yeri : 9001
MM/PP durumu : 04 (genel olarak onaylı)
ÜRÜN HİYERARŞİLERİ
Kullanıcının yapacağı bir kodlama ile ürünün, istenen bilgileri istenen hiyerarşik seviyede sisteme tanıtılabilir. Kullanıcı malzemeyi sorgularken “temel veriler” ekranında bu bilgilere ulaşabilir.
Örnek:
Malzeme : X
Ürün hyrş. : 01010101
Kullanıcı, bu bilgilerin açılımını sırasıyla aşağıdaki gibi görür:
Hiyerarşi Düzey Tanım
———– ——– ————
01 1 Televizyon
0101 2 Küçük ekran
010101 3 Mamul
01010101 4 14 inç
012. NUMARA ARALIKLARI
Sistemde değişik fonksiyonlara yönelik numara aralıkları, kullanıcı tarafından tanımlanarak, fonksiyonların konuşan (anlamlı) numara aralıklarına kavuşması sağlanır. Böylece sistem anlaşılır ve kontrollü bir şekilde izlenebilir.
Aynı zamanda bir çok numara aralığı fonksiyonunda var olan güncel (current) numara bilgisi ile, o anda ilgili numara aralığında kaçıncı numaranın çalışmakta olduğu da görülebilir.
1. Malzeme türleri için örneğin,
020 kodlu yarı mamül türü,
000000000020000000-000000000029999999 numara aralığına;
030 kodlu teknik malzeme türü,
000000000030000000-000000000039999999 numara aralığına;
ve diğer türler de istenen numara aralıklarına tayin edilerek izlenebilir.
2. MRP’nin temel aldığı planlı birincil ihtiyaçlar (demands) örneğin,
000000000001-999999999999 numara aralığına tayin edilerek izlenebilir.
3. Üretim yerine bağlı olarak mrp çalışması sonucunda oluşan planlanmış ve simülatif planlı siparişlerin, rezervasyonlar ve ikincil ihtiyaçların, satınalma taleplerinin, mip listelerinin, simülatif ikincil ihtiyaçların numara aralıkları tanımlanabilir.
Örneğin, planlanmış siparişler 0000000001-6999999999 numara aralığına tayin edilerek izlenebilir.
4. İkincil ihtiyaç, planlı sipariş ve satınalma taleplerinde sistem dışı (manuel) numara aralıkları da tanımlanabilir.
5. Normal iş planları ve standart iş planları için farklı numara aralıkları tanımlanabilir.
6. Farklı sipariş tiplerine, farklı numara aralıkları verilebilir.
Örneğin, üretim siparişleri, 001000000000-001999999999 numara aralığına;
Rework siparişleri, 005000000000-005999999999 numara aralığına tayin edilerek izlenebilir.
7. Teyitlere istenen numara aralıkları verilebilir.
Örneğin, teyitler 0001000000-0009999999 numara aralığına tayin edilerek izlenebilir.
8. Rezervasyonlara istenen numara aralıkları verilebilir.
Örneğin, rezervasyonlar 0000000001-9999999999 numara aralığına tayin edilerek izlenebilir.
013. MRP
KULLANICI ÇIKIŞI
Mrp çalıştırması sırasında sistemin parametreleri ile konulan prosedürlerin yetersiz kalması durumunda, o mrp’ye özgü bir kontrol yordamı (user exit-kullanıcı çıkışı) yazılabilir.
Örnek:
Mrp’nin belli malzemeleri, ya da belli malzeme türlerini, ya da belli mip sorumlularını, ya da belli mal grupları vd. seçerek çalışmasını istendiği zaman sistemin bu özelliğine başvurulabilir.
İSTİSNA İLETİLERİ
Mrp çalışması sonucu sistemin kullanıcıya yolladığı istisna iletileri (mesajlar) kullanıcı tarafından değiştirilebilir, gruplandırılabilir.
MRP’DE PARALEL İŞLEME
Mrp’nin çalışması sırasında, sistem performansını dengeli bir şekilde farklı server’lar üzerine dağıtmak amacıyla paralel işleme özelliği kullanılabilir. Bu şekilde bir grup malzeme bir server üzerinde işlenirken, diğer grup malzeme de diğer bir server üzerinde işlenebilir.
14. EKRAN DÜZENLEMELERİ
1.VERİ GİRİŞ SAHALARI
Malzeme ana verilerinin girişi için mevcut olan tüm ekranlardaki veri sahalarının temel özelliklerinin, sistem programlarında herhangi bir değişikliğe gerek duyulmadan, kullanıcı tarafından değiştirilebilmesi mümkündür.
Veri sahalarının değiştirilebilir özellikleri, zorunlu giriş, isteğe bağlı giriş, görüntüle, gizle gibi özelliklerdir.
Bu fonksiyon sayesinde kullanıcı veri girişi rutinleştirilerek, hata sayısı aza indirilir, ve veri girişinde hız kazanılır.
Genel giriş ekranlarında bulunan verilerin biçem (format) özelliği bu fonksiyonla gerçekleştirilirken, veri içeriklerinin (content) önemli bir kısmı da istenirse uyarlamalardan varsayılan (default) değerlerle tanımlanabilir. Böylece veri girişleri her yönden kontrol altına alınarak, bir prosedüre sahip olur.
2. MIP EKRANLARINDA AYRINTILI BAŞLIK
Güncel ihtiyaç/stok (mip) listelerinde ayrıntılı başlık tuşu ile ekrana gelen bilgiler kullanıcı tarafından değiştirilerek, istenen sayıda artırılıp, azaltılabilir. Bu bilgi kümeleri sistemde önceden tanımlıdır. Kullanıcıya düşen, gerek duyulan bilgi kümelerini seçerek, kullanıma açmaktır.
Örnek:
Kullanıcı ekrana gelen, o malzemeye ait “tedarik ve terminleme” bilgilerini istemeyebilir. Bu bilgi kümesini ekrandan çıkararak yerine, “parti büyüklüğü” verilerinin ekrana getirilmesini sağlayabilir.
Bu uyarlamadaki ekran formatları, mip karakteristikleri içerisine (Bkz. Madde 007. MİP KARAKTERİSTİKLERİ) tayin edilerek, malzemenin mip listesi çalıştırıldığı zaman, o malzemeye ve karakteristiğine ait istenen bilgiler ekrana gelir.
3. PLANLI SİPARİŞ BİLEŞEN LİSTELERİ
Mrp’nin ürettiği planlı siparişlerin bileşenlerinin görüntülendiği ekranlardaki bilgiler, alan seçim-gruplama-sıralama-yazdırma fonksiyonları kullanılarak kullanıcının istediği şekilde değiştirilebilir.
Örnek:
.Mevcutta görüntülenen sahalar değiştirilebilir (malzeme ve ihtiyaç miktarının yanına ihtiyaç miktarı eklenebilir),
.Gruplamalar değiştirilebilir (üretim yeri ve depo yerinin yanına üretim tedarik alanı eklenebilir),
.Sıralama düzenleri değiştirilebilir (malzemeye göre değil, miiktara göre sıralama yapılabilir),
.İstenen yazdırma fonksiyonları seçilebilir (bileşen listelerinin standart bir yazıcıdan alınması sağlanabilirr).
4. İŞYERİ TÜRÜNE GÖRE EKRAN SEÇİMİ
İşyeri türüne göre kullanıcının önüne gelmesi istenen ekran çeşitleri (temel veriler hariç olmak üzere, varsayılan değerler ekranı, kapasiteler ekranı, terminleme ekranı, masraf yeri tayini ekranı) tanımlanabilir ve/veya zorunlu kılınabilir.
5. ÜRÜN AĞACI İÇİN KULLANICI PROFİLLERİ
Ürün ağacı giriş/değişiklik ve raporlama programlarında kullanılmak üzere, bazı değişken değerlerin (kalem artışı, malzeme kalem tipi, temin edilen parça göstergesi, alt kalemleri görüntüle işareti, diyalog yazdırma seçeneği, vd.), her kullanıcı için ayrı ayrı “varsayılan değerler” olarak tanımlanması mümkündür.
Örnek:
Uyarlama yapılırken, ALI kullanıcısına, malzeme kalem tipi = L (stok kalemi) olarak tanıtıldığında, ALI kullanıcısının her ürün ağacı giriş/değişiklik çalışmasına girdiği zaman karşısına, malzeme kalem tipi değeri L (stok kalemi) olarak çıkacaktır. ALI kullanıcısı, bu değeri tekrar girmeyerek zamandan kazanacak ve hatasız giriş yapacaktır.
6. TEYİT İÇİN ALAN SEÇİMLERİ
Teyit verme ekranlarındaki (initial screen, detail, parameter, selection) sahaların özellikleri (giriş için hazır, zorunlu giriş, görüntülenen saha, gizlenen saha, vurgulanan saha gibi özellikler) kullanıcı tarafından değiştirilebilir.
7. ÜRETİM SİPARİŞLERİ
Üretim siparişi genel bilgileri, kullanıcı tarafından istenen formatta (genel bakış, zaman kesitleri, en geç terminler, üya, vd.) görüntülenebilir.
Üretim siparişi bileşen bilgileri, kullanıcı tarafından istenen formatta (1.kalem tipi, 2.malzeme, vd) filtre edilerek görüntülenebilir.
Üretim siparişi bileşen bilgileri, kullanıcı tarafından istenen formatta (1.malzeme, 2.mal grubu, vd.) sıralanarak görüntülenebilir.
015. ÜRÜN AĞAÇLARI
Ürün ağaçlarında geçerlilik tarihleri, değişikliklerin belgelenmesi, CAD kullanımı aktif ya da pasif konuma getirilebilir.
Varsayılan değer olarak ürün ağacı taban miktarının, bir’in (1) dışında istenilen değerde ekranlara gelmesi, ve ürün ağacı durumunun (onaylı, onaysız, hold, vd. olarak) sabitlenmesi sağlanabilir.
Ürün ağacının kullanımı (planlama malzemesi üa, satış üa, üretim üa, tasarım üa vd.) tanımlanabilir. Bu bilgi, ürün ağacı yaratma/değiştirme ekranında görülebilir.
Örnek:
Malzeme : X
Üretim yeri : 9001
Kullanım : U (üretim ürün ağacı)
ÜA alternatifi : 1
Bileşen no Miktar
Y1 1,00 adt
Y2 2,00 adt
Ürün ağacı kullanımının hangi malzeme türlerinde ve geçerli olup, olmadığı belirtilebilir.
Örnek:
Ürün ağacı kullanım : U (Üretim üa)
Malzeme türü : 0010 (Mamul)
Geçerli mi?(+,-) : + (geçerli)
Ürün ağacına bağlı bileşenlerin, kalem tipleri (stok kalemi, fantom malzeme, depolanmayan kalem vd.) ve özellikleri tanımlanabilir.
Ürün ağacının durumları (onaylı, onaysız, hold, vd.) ve bunların kapsamları (planlı sipariş için onaylı, maliyet hesaplaması için onaylı, iş planlaması için onaylı vd.) tanımlanabilir.
“Ürün ağacı uygulaması” kuralı (BEST, PP01, SD01 vd.) konularak, bir ürün ağacının açılımındaki öncelikler (önce üretim üa açılır, o yoksa satış üa, o da yoksa planlama malzemesi üa açılır gibi…) ve olması istenen diğer özellikler (onaylar, alternatif seçimi, üretim versiyonu vd.) tanımlanabilir. Bu bilgi, ürün ağacı açılımı ekranında görülebilir.
Örnek:
Malzeme : X
Üretim yeri : 9001
ÜA alternatifi : 1
ÜA uygulaması: PP01 (1.üretim üa, 2.satış üa, 3.planlama mlz üa)
Bileşen no Miktar
Y1 1,00 adt
Y2 2,00 adt
Üretim yeri ve sipariş türleri (üretim için, kanban için, numune için, rework için, vd.) bazında “ürün ağacı uygulama” kuralı (BEST, PP01, SD01 vd.) tanımlanabilir.
Üretim yeri bazında, ürün ağacı türleri ve açılış öncelikleri (önce üretim üa, yoksa satış üa, vd.) belirlenebilir.
Üretim yeri bazında, ürün ağacının açılımında dikkate alması istenen değer (planlanan başlama tarihi, planlanan bitiş tarih, vd) belirlenebilir.
016. İŞYERLERİ
İşyerlerine ait bir kısım değişken özellikler, uyarlamalarda önceden tanımlanarak, işyeri ana verisinin girilmesi sırasında, o işyerine atanabilirler.
Bu özelliklerden bazıları aşağıda belirtilmiştir:
İşyerine ait, işyeri türü (makine, kalıp, hat vd.) ve özellikleri tanımlanabilir.
Örnek:
Üretim yeri : 9001
İşyeri : 0010 (axial makine grubu)
İşyeri türü : 0001 (makine)
İşyerine ait, işyeri sorumlusu (oto dizgi sorumlusu, kalıp sorumlusu vd.) tanımlanabilir.
Örnek:
Üretim yeri : 9001
İşyeri : 0010 (axial makine grubu)
İşyeri sorumlusu : 010 (kalıp sorumlusu)
Üretim yerine ait, üretim tedarik alanı (manuel dizgi tedarik alanı, montaj tedarik alanı vd.) tanımlanabilir. Üretim yeri-işyeri-üretim tedarik alanı ilişkisi sayesinde o işyerine ait malzeme çekişleri yapılabilir.
Örnek:
Üretim yeri : 9001
İşyeri : 0010 (axial makine grubu)
Üretim tedarik alanı : TA1000 (axial tedarik alanı)
İşyerine ait, standart değer anahtarı (proses tipi üretim, değişken üretim, normal üretim vd.) tanımlanabilir. Bu değer hazırlık, makine ve işçilik süreleri gibi bilgileri kapsar.
Örnek:
Üretim yeri : 9001
İşyeri : 0010 (axial makine grubu)
Standart değer anahtarı: SAP2 (değişken üretim)
İşyerine ait, iş planlarında kullanılmak üzere yöneltim anahtarı (dahili üretim ara operasyon, dahili üretim son operasyon, harici üretim vd.) tanımlanabilir. Bu anahtarda terminleme, kapasite planlaması, teyit göstergeleri vd. özellikler tanımlanır.
Örnek:
Üretim yeri : 9001
İşyeri : 0010 (axial makine grubu)
Yöneltim anahtarı : PP01 (dahili üretim-son operasyon)
İşyerine ait, kapasite türü (personel, makine grubu, kalıp, hat vd.) tanımlanabilir.
Örnek:
Üretim yeri : 9001
İşyeri : 0010 (axial makine grubu)
Kapasite türü : 003 (personel)
İşyerine ait, kapasite planlayıcısı (axial kapasite sorumlusu, boyahane kapasite sorumlusu vd.) tanımlanabilir.
Örnek:
Üretim yeri : 9001
İşyeri : 0010 (axial makine grubu)
Kapasite türü : 003 (personel)
Planlama grubu : 001 (kapasite sorumlusu)
İşyerine ait, kapasite ihtiyacı için hazırlık, işleme ve söküm formülleri tanımlanabilir.
Örnek:
Üretim yeri : 9001
İşyeri : 0010 (axial makine grubu)
Kapasite türü : 003 (personel)
İşleme iht. Formülü : SAP003 (işçilik süresi)
017. İŞ PLANLARI
İş planlarına ait bir kısım değişken özellikler, uyarlamalarda önceden tanımlanarak, iş planı girilmesi sırasında, o iş planına atanabilirler.
Bu özelliklerden bazıları aşağıda belirtilmiştir:
Hangi iş planlarında, hangi malzeme türlerinin geçerli olacağı belirtilebilir.
Örnek:
İş planı : N (normal iş planı)
Malzeme türü : 0010 (Mamul)
İş planına ait, onay durumu (yaratma evresi, sipariş için onaylandı, hesaplama için onaylandı, genel olarak onaylandı) tanımlanabilir.
Örnek:
Malzeme : X
Üretim yeri : 9001
Plan durumu : 4 (genel olarak onaylandı)
İşlemler : ….
İş planına ait, kullanım yeri (üretim, tasarım, bakım onarım vd.) tanımlanabilir.
Örnek:
Malzeme : X
Üretim yeri : 9001
Kullanım yeri : 1 (üretim)
İşlemler : ….
İş planları için üretim yeri bazında planlama grubu (oto dizgi iş planı sorumlusu, x ürünü iş planı sorumlusu vd.) tanımlanabilir.
Örnek:
Malzeme : X
Üretim yeri : 9001
Planlama grubu: 001 (oto dizgi iş planı sorumlusu)
İşlemler : ….
018. ÜRETİM SİPARİŞLERİ
Üretim siparişlerine ait bir kısım değişken özellikler, uyarlamalarda önceden tanımlanarak, üretim siparişi girişi sırasında, o üretim siparişine atanabilirler.
Bu özelliklerden bazıları aşağıda belirtilmiştir:
Üretim siparişlerinin türleri (üretim için, kanban için, numune için, rework için, vd.) ve özellikleri tanımlanabilir.
Örnek:
Sipariş : 25000000
Sipariş türü : PP10 (Rework siparişi)
Önceden tanımlanmış olan üretim siparişi türleri (üretim için, kanban için, numune için, rework için, vd.), üretim yerlerine atanarak, üretim yerleri bazında değişik özelliklere (iş planı uygulamaları, otomatik işlem numaralama artışı, üa uygulaması, dağıtım kuralı, maliyet muhasebesi bilgileri, mal hareketlerine ilişkin dokümantasyon bilgileri, vd.) sahip olabilirler.
Üretim siparişleri ve operasyonlar için durumlar (CRTD-yaratıldı, REL-release edildi vd.), kullanıcı tarafından tanımlanabilir.
Sipariş : 25000000
Sistem durumu: CRTD (yaratıldı)
Üretim yeri ve siparişler (planlı sipariş, üretim siparişi, sop siparişi) bazında, kapasite ihtiyaçları ve ayrıntılı terminleme bilgileri girilebilir.
Üretim yeri, üretim sipariş türleri (üretim için, kanban için, numune için, rework için, vd.) ve üretim yöneltim sorumlusu bazında ayrıntılı terminleme yapılabilir.
Üretim yeri ve üretim sipariş türleri (üretim için, kanban için, numune için, rework için, vd.) bazında teyit özellikleri (kısmi/son teyit göstergeleri, teyit denetimi fonksiyonları, verilerin önerilmesi, teyit edilen verilerin gösterilmesi, teyit edilecek verilerin gösterilmesi, vd.) tanımlanabilir.
Üretim yeri bazında teyitlerdeki sapma nedenleri tanımlanabilir (kullanım hatası, malzeme hatası vd.).
Üretim yeri bazında “üretim yöneltim profili” tanımlanabilir. Bu profil üretim siparişi ana verilerine tayin edilerek, üretim siparişlerinin açılış sırasında onayı, kullanılabilir kısmi miktar teyidi, kullanılabilir kapasitenin teyid edilmesi vd. standart özellikler, üretim siparişlerine kazandırılabilir.
Örnek:
Sipariş : 25000000
Üretim ynl.profili: 000001 (Üretim yöneltim profili 1)
Üretim yeri bazında tanımlanan “üretim yöneltim profili”, “üretim yöneltim sorumlusu”na bağlanabilir. “Üretim yöneltim sorumlusu” da, malzeme ana verileri “iş planlaması” görünümüne bağlanarak, malzemeye tanıtılır.
Örnek:
Malzeme : X
Üretim yeri : 9001
Ürt.ynlt.sorumlusu: 001 (genel-üretim yöneltim sorumlusu)
019. GENEL AYARLAR
Ülke kodları ve özellikleri (tanım, uyruk, dil, dış ticaret kısa adı, iso kodu, vd.) tanımlanabilir.
Ülkelere özgü diğer kontrollar (posta kodu uzunluğu, banka hesap numarası uzunluğu, posta çeki hesap no uzunluğu, vd.) tanımlanabilir.
Mali işler ve satış dağıtım modüllerinin vergi hesaplamalarında kullanılmak üzere
ülkelere ait bölgeler (aşağı Avusturya, yukarı Avusturya, vd) tanımlanabilir.
Para birimleri tanımlanabilir.
Para birimlerine ait ondalık basamaklar ayrı ayrı tanımlanabilir.
Kur farklarının hesaplama niteliği (ortalama kur ile standart çeviri, banka alış kuru ile standart çeviri, vd.) ve özellikleri (hangi kurdan hangi kura, hangi tarihler arasında vd. özellikler) tanımlanabilir.
Para birimleri için yuvarlama kuralları tanımlanabilir.
Para birimleri arasındaki çeviri faktörleri (bir Türk lirası, bir Amerikan dolarına çevirilir gibi) tanımlanabilir.
TAKVİMLER
Kullanıcı tarafından değişik niteliklerde takvimler ve özellikleri tanımlanabilir. Bu takvimler tatil günü, resmi tatil takvimi ve fabrika takvimi olarak sınıflandırılabilir.
Bunlardan fabrika takvimi üretim yerinde tanıtılmak üzere düzenlenir. Tatiller, bayramlar, birden fazla yılı kapsayan takvim periyodu, tanımlamalar, vd. kuralların hepsi kullanıcı tarafından tanımlanabilir.
Ayrıca üretim yerine bağlı olarak mip listelerini kapsayan farklı planlama takvimleri de tanımlanabilir. Bu alt seviyede olan planlama takvimleri, dönem sayıları ve dönem başlangıç-bitiş tarihlerini kapsamaktadırlar.
Memet Özkan
memeto@hotmail.com