ÜRETİM KONTROL SİSTEMLERİ

Üretim kontrol sistemleri genel olarak iki ana grupta toplanabilir.  

İtme ve çekme sistemleri.   

İtme sistemi çizelge esaslı bir sistemdir. Ürünlerin talebi için bir plan yapılır ve talebi karşılamak için bir üretim çizelgesi hazırlanır. Çizelge üretimi iter. Talep ileriye yönelik olarak tahmin edilirr ve kötü tahminler, fazla tutulan stoklarla karşılanmaya çalışılır. 

İtme sistemlerinin MRP bünyesinde ortaya çıkardığı sorunlar şunlardır : 

1.      MRP, üretim ortamının sabit olduğunu, başka bir deyişle temin sürelerinin sabit olduğunu varsayar.  

2.      Tüm değişkenlikleri kapsayan bir temin süresi dikkate alınarak yapılan bir MRP’ de  -MRP geriye doğru bir çizelgeleme yaklaşımı olduğundan- işler, daha önce üretilmek üzere imalat sistemine gönderilir. 

3.      MRP, prosesin (hücrenin) sahibinden uzak bir kontrol sistemidir. MRP, bilgi yoğundur ve bir yönetim bilişim sistemi veya merkezi planlama  bölümünün idaresini gerektirir. 

4.      MRP sistemlerinin uygulamaya alınması ve geçerliliğinin sürdürülmesi, karmaşık ve  pahalıdır. 

Öte yandan bir çekme sistemi, talep ile üretimi birleştirir.  

Genellikle son ana montaj hattı  veya darboğaz niteliğinde bir proses, talebe göre günlük olarak çizelgelenir. Başka bir deyişle sadece söz konusu montaj hattı veya hücre, merkezi kontrolden bilgi (iş emri) almakta, diğer hücreler iş emrini, Kanban Bilgi Akış Sistemi yardımıyla sağlanmaktadır.  

İş emrinin gönderildiği hücreye, “pacemaker” hücre ismi verilir. Kanban yardımıyla “pacemaker” hücre, tükettiği kadar parçayı, üretildiği hücrelerden çekmektedir.  

Parçası çekilen hücre ise, kendisinden çekilen miktar kadar parçayı üretmek zorundadır. Bu çekme, önceki hücrelere doğru benzer şekilde gerçekleşir. Sonuç olarak bir tedarikçi – müşteri ilişkisi, üretimin yapıldığı sahada oluşmaktadır.  

Merkezi otoritede bulunan  yetki sahaya indirilmiş, merkezi sistem ile saha arasındaki yoğun iletişim ve koordinasyon ihtiyacı yok edilerek sistem basitleştirmiş, etkinliği arttırılmıştır. 

Kanban Sistemi     

Tam Zamanında Üretim (TZÜ) için kullanılan Kanban sistemi esasında her hücredeki üretim miktarlarını uyumlu olarak kontrol eden bir bilgi- iletişim sistemidir. 

Kanban’lar kullanıldıkları yere ya da amaca göre isimlendirilirler.   

Temel olarak iki çeşit Kanban vardır :  

1.Çekme Kanbanı (ÇK)  

ÇK önceki hücrenin sonraki hücreden çekmesi gereken ürünün çeşiti ve kalitesini belirler. Hücreler arasında hareket eder 

2.Üretim Kanbanı (ÜK) 

ÜK bulunduğu hücrenin üretmesi gereken ürünün çeşit ve miktarını belirler. Ancak kendi hücresinde hareket edebilir. 

Kanban sisteminde şu kurallar geçerlidir: 

1. Sonraki  hücre, gerekli zamanda, gerekli miktarda, gerekli ürünleri önceki hücreden çekmelidir. 

2. Önceki hücre, ürünlerini, sonraki hücrenin çektiği miktarda üretmelidir. 

3. Kusurlu ürünler, sonraki hücrelere kesinlikle taşınmamalıdır. 

4. Kanban’ların sayısı minimize edilmelidir. 

5. Kanban, salt talepteki düzensiz değişimlere uyarlanarak kullanılmalıdır. 

Kanban çeşitleri : 

1.Sabit Yeniden Sipariş Miktarlı Üretim Kanbanı 

2.Sabit Yeniden Sipariş Miktarlı Çekme Kanbanı 

3.Sabit Sipariş Çevrimli Tedarikçi Kanbanı 

4.Parti Üretimi İçin Sinyal Kanbanı

Memet Özkan

memeto@hotmail.com